Fremd bin ich eingezogen,
Fremd zieh' ich wieder aus.
Der Mai war mir gewogen
Mit manchem Blumenstrauß.
Das Mädchen sprach von Liebe,
Die Mutter gar von Eh',--
Nun ist die Welt so trübe,
Der Weg gehüllt in Schnee.

Ich kann zu meiner Reisen
Nicht wählen mit der Zeit,
Muß selbst den Weg mir weisen
In dieser Dunkelheit.
Es zieht ein Mondenschatten
Als mein Gefährte mit,
Und auf den weißen Matten
Such' ich des Wildes Tritt.

Was soll ich länger weilen,
Daß man mich trieb hinaus?
Laß irre Hunde heulen
Vor ihres Herren Haus;
Die Liebe liebt das Wandern--
Gott hat sie so gemacht--
Von einem zu dem Andern.
Fein Liebchen, gute Nacht!

Will dich im Traum nicht stören,
Wär schad' um deine Ruh',
Sollst meinen Tritt nicht hören-
Sacht, sacht die Türe zu!
Schreib' im Vorübergehen
An's Tor dir: Gute Nacht,
Damit du mögest sehen,
An dich hab' ich gedacht.
 

2. DIE WETTERFAHNE

Der Wind spielt mit der Wetterfahne
Auf meines schönen Liebchens Haus.
Da dacht ich schon in meinem Wahne,
Sie pfiff den armen Flüchtling aus.

Es hätt' es eher bemerken sollen,
Des Hauses aufgestecktes Schild,
So hätt' er nimmer suchen wollen
Im Haus ein treues Frauenbild.

Der Wind spielt drinnen mit dem Herzen
Wie auf dem Dach, nur nicht so laut.
Was fragen sie nach meinen Schmerzen?
Ihr Kind ist eine reiche Braut.
 

3. GEFROR'NE TRÄNEN

Gefror'ne Tropfen fallen
Von meinen Wangen ab:
Ob es mir denn entgangen,
Daß ich geweinet hab'?

Ei Tränen, meine Tränen,
Und seid ihr gar so lau
Daß ihr erstarrt zu Eise
Wie kühler Morgentau?

Und dringt doch aus der Quelle
Der Brust so glühend heiß,
Als wolltet ihr zerschmelzen
Des ganzen Winters Eis!
 

4. ERSTARRUNG

Ich such' im Schnee vergebens
Nach ihrer Tritte Spur,
Wo sie an meinem Arme
Durchstrich die grüne Flur.

Ich will den Boden küssen,
Durchdringen Eis und Schnee
Mit meinen heißen Tränen,
Bis ich die Erde seh'.

Wo find' ich eine Blüte?,
Wo find' ich grünes Gras?
Die Blumen sind erstorben,
Der Rasen sieht so blaß.

Soll denn kein Angedenken
Ich nehmen mit von hier?
Wenn meine Schmerzen schweigen,
Wer sagt mir dann von ihr?

Mein Herz ist wie erstorben,
Kalt starrt ihr Bild darin;
Schmilzt je das Herz mir wieder,
Fließt auch ihr Bild dahin!
 

5. DER LINDENBAUM

Am Brunnen vor dem Tore
Da steht ein Lindenbaum;
Ich träumt' in seinem Schatten
So manchen süßen Traum.

Ich schnitt in seine Rinde
So manches liebe Wort;
Es zog in Freud' und Leide
Zu ihm mich immer fort.

Ich musst auch heute wandern
Vorbei in tiefer Nacht,
Da hab' ich noch im Dunkel
Die Augen zugemacht.

Und seine Zweige rauschten,
Als riefen sie mir zu:
Komm' her zu mir, Geselle,
Hier findst du deine Ruh'!

Die kalten Winde bliesen
Mir grad ins Angesicht;
Der Hut flog mir vom Kopfe,
Ich wendete mich nicht.

Nun bin ich manche Stunde
Entfernt von jenem Ort,
Und immer hör' ich rauschen:
Du fändest Ruhe dort!
 

9. IRRLICHT

In die tiefsten Felsengründe
Lockte mich ein Irrlicht hin:
Wie ich einen Ausgang finde,
Liegt nicht schwer mir in dem Sinn.

Bin gewohnt das Irregehen,
'S fuhrt ja jeder Weg zum Ziel;
Uns're Freuden, unsre Wehen,
Alles eines Irrlichts Spiel!

Durch des Bergstroms trock'ne Rinnen
Wind' ich ruhig mich hinab,
Jeder Strom wird's Meer gewinnen,
Jedes Leiden auch sein Grab.
 

14. DER GREISE KOPF

Der Reif hatt' einen weißen Schein
Mir übers Haar gestreuet;
Da glaubt' ich schon ein Greis zu sein,
Und hab' mich sehr gefreuet.

Doch bald ist er hinweggetaut,
Hab' wieder schwarze Haare, 
Daß mir's vor meiner Jugend graut--
Wie weit noch bis zur Bahre!

Vom Abendrot zum Morgenlicht
Ward mancher Kopf zum Greise.
Wer glaubt's? und meiner ward es nicht
Auf dieser ganzen Reise!
 

15. DIE KRÄHE

Eine Krähe war mit mir
Aus der Stadt gezogen,
Ist bis heute für und für
Um mein Haupt geflogen.

Krähe, wunderliches Tier,
Willst mich nicht verlassen?
Meinst wohl, bald als Beute hier
Meinen Leib zu fassen?

Nun, es wird nicht weit mehr geh'n
An dem Wanderstabe.
Krähe, laß mich endlich seh'n
Treue bis zum Grabe!
 

21. DAS WIRTSHAUS

Auf einen Totenacker
Hat mich mein Weg gebracht;
Allhier will ich einkehren,
Hab' ich bei mir gedacht.

Ihr grünen Totenkränze
Könnt wohl die Zeichen sein,
Die müde Wand'rer laden
Ins kühle Wirtshaus ein.

Sind denn in diesem Hause
Die Kammern all besetzt?
Bin matt zum Niedersinken,
Bin tödlich schwer verletzt.

O unbarmherz'ge Schenke,
Doch weisest du mich ab?
Nun weiter denn, nur weiter,
Mein treuer Wanderstab!
 

22. MUT

Fliegt der Schnee mir ins Gesicht,
Schüttl' ich ihn herunter.
Wenn mein Herz im Busen spricht,
Sing' ich hell und munter.

Höre nicht, was es mir sagt,
Habe keine Ohren;
Fühle nicht, was es mir klagt,
Klagen ist für Toren.

Lustig in die Welt hinein
Gegen Wind und Wetter!
Will kein Gott auf Erden sein,
Sind wir selber Götter!
 

23. DIE NEBENSONNEN

Drei Sonnen sah' ich am Himmel steh'n,
Hab' lang und fest sie angeseh'n;

Und sie auch standen da so stier,
Als wollten sie nicht weg von mir.

Ach, meine Sonnen seid ihr nicht!
Schaut ander'n doch ins Angesicht!

Ja, neulich hatt' ich auch wohl drei;
Nun sind hinab die besten zwei.

Ging nur die dritt' erst hinterdrein!
Im Dunkel wird mir wohler sein.
 

24. DER LEIERMANN

Drüben hinter'm Dorfe
Steht ein Leiermann,
Und mit starren Fingern
Dreht er, was er kann.

Barfuß auf dem Eise
Wankt er hin und her,
Und sein kleiner Teller
Bleibt ihm immer leer.

Keiner mag ihn hören,
Keiner sieht ihn an,
Und die Hunde knurren
Um den alten Mann.

Und er läßt es gehen
Alles wie es will,
Dreht, und seine Leier
Steht ihm nimmer still.

Wunderlicher Alter!
Soll ich mit dir gehn?
Willst du meinen Liedern
Deine Leier drehn?

Wkroczyłem jako obcy
Odchodzę taki sam
Majowym byłem chłopcem
Maniakiem kwietnych salw
Mówiło dziewczę: Miłość
Jej matka: zaraz Ślub!
A źle się porobiło 
Mży zimny, śliski puch 

Żadnego nie mam wpływu
Na termin pójścia precz
Sekwencja dalszych przygód
To mrocznych ścieżek sieć
Lśni księżyc, trop jelenia
Na śnieżnym tle się szkli
A ja się wykolejam
W zimową podróż w dzicz

Na co mi jeszcze czekać
Na okrzyk: "spadaj stąd!"?
Psia sfora mnie obszczeka
Po ludziach pójdzie swąd
Unoszę ponad progiem
Mój Boże, sens Twych słów:
Że Miłość kocha Drogę 
Kochanie! miłych snów.

Zachować chcę łagodność
Odejdę, kiedy śpisz
By kroków ściszyć pogłos
Ostrożnie zamknę drzwi
W przelocie skreślę napis
Na furtce: miłych snów
Być może nie przegapisz
Co myślał chłopiec ów
 

Chorągiewka

A wiatr tarmosi chorągiewką
Nad domem mojej pięknej miss
Aż mi przewiercił łeb refleksją
Że słyszę jej szyderczy gwizd

A trzeba było zauważyć
Na drzwiach tabliczkę: kto i zacz
I wyzbyć się naiwnych marzeń
Że za nią wierna, żeńska twarz

A wiatr łaskocze mnie pod mostkiem
Tym razem bez gwizdalskich sztuk
Pytają, skąd te bóle ostre?
Nie dla mnie partia, nie ten próg.
 

Lodowe krople

Poturlał się po twarzy
Śrut z lodowego szkła
Czyżbym nie zauważył
Że to ponowny płacz?

Oj łezki, moje łezki
Pozamarzane wciąż 
I znieczulone w pestkę
Jak wczesnoranny szron

A chcecie mi wysączyć
Ostatnie ciepło z płuc
By aż po horyzonty
Roztopić śnieg i lód
 

Drętwota

Daremnie grzebię w śniegu
Nie trafię już na ślad
Jej kroków, pląsów, biegów
Woń trawy, ona, ja

Do ziemi zbliżam usta
Chuchnięcie w śnieg i płacz
Niech marzłoć się rozpuszcza 
Aż do tamtego dnia

Niech chociaż jeden płatek
Niech chociaż jedno źdźbło
A nie nad martwym kwiatem
Szarawa masa błot

Mieć pragnę choćby nędzną
Pamiątkę po niej stąd
Gdy namiętności zwiędną
Co mi przywoła ją?

Skostniałem ze zgryzoty 
Wmarzł we mnie potret jej
Do czasu gdy roztopy
W pamięci zrobią lej
 

Na Lipę

Od studni aż po bramę
Majaczył lipy kształt
W jej cieniu zasypiałem
A sen tak miło trwał 

Zdradzałem szpaltom kory
Com z warg dziewczęcych skradł
I dalej - zdrów, czy chory
Wciąż pod nią bym się kładł

Dziś znów musiałem w nocy
Bezlistny minąć pień
Przymknąłem wtedy oczy
Że niby jeszcze śpię

Gałązki zachrzęściły
I zawołało skądś:
Wróć do mnie, wróć mój miły
Tu znajdziesz cichy kąt!

Szkwał zimny siłą całą
Ściął twarz grymaśnym tchem
Kapelusz mi zerwało
Nie obróciłem się 

Minęło wiele godzin
Odpłynął tamten ląd
A szmer zakręca w głowie:
Tu miałbyś ciepły kąt!
 

Świetlik

W czarne skalne korytarze
Zwabił mnie obłędny błysk
Nie obawiam się blamażu
Że mi strach wykrzywi pysk

Mam na końcu każdej trasy
Wprawę w znajdywaniu met
Nasze śmiechy, nasze kwasy,
Wszystko to błyskotką jest

W dół wyschłego wywierzyska
Niosę stuk schodzących stóp
Każdy nurt ku morzu tryska
Każda z mąk znajduje grób
 

Siwizny szron

Dojrzałość jak ten siwy kłak 
Sypnęła mi się na łeb
Ale już ze mnie stary wrak
Sam siebie pocieszałem

Lecz oto nalot spłynął w łzach, 
Włos czarny sterczy z czachy
A niechże młodość trafi szlag
Jak długi marsz do piachu...

Od zmierzchu po poranny brzask
Niejeden łeb oszadział
A nie chce mój wyblaknąć kask
W tej całej eskapadzie
 

Czarnowron

Krąży za mną czarny ptak
Całą drogę z miasta 
W tę i we w tę; widmo plag
W głowie mi narasta

Wrona! ty, dziwaczny zwierz,
Trzymaj się z rezerwą! 
Sądzisz, że niedługo zjesz
Moje liche ścierwo?

Dalej nie chce mi się leźć 
Brnę w cmentarne krzaki
Czarnowronie, tyś mi jest
Najwierniejszym ptakiem
 

Zły hotel

W ogrodzie nieboszczyków
Utknęła ścieżka gdzieś
Spokoju i zaszczytu
Dostąpię tutaj też

Wiązanki nagrobkowe
Spełniają rolę złud 
Szepczących, że wędrowiec
W gospody wkroczy chłód

To już apartamenty
Zajęte, wolnych brak?
A ja niewypoczęty,
Śmiertelnie ranny tak

Niewdzięczny pensjonacie
Wyrzucasz mnie na złość?
Idziemy dalej bracie!
- Do kija mówię to.
 

A co!

Kiedy śnieg mi duje w twarz
Stawiam dłoń przed nosem 
Gdy serducho zacznie łkać
Śpiewam w niebogłosy

Nie usłyszę co w nim gra
Uszy mi ktoś sknocił
Nie przyjmuję żadnych skarg 
Skarżą się idioci

Dalejże w wesoły świat
Zmagać się z wichrami!
Skoro Bóg olewa nas
Samiśmy bogami!
 

Ech, słoneczka

Po niebie szły słoneczka trzy
Jak wtedy w tamte długie dni

Patrzyły we mnie się jak by
Nie chciały odejść skąd przy-szły

Hej, wy już nie jesteście me
Innemu świećcie wprost w gę-be

Miałem ja kiedyś słońca trzy
Lecz dwa najdroższe już za-szły

I trzecie schowa się za nie
I znośniej żyć na ciemnym tle
 

Gra-dziad

Za wsią, za osiedlem
Marznie bosy dziad
Palcem niezbyt biegłym
Gra, co mu się zda

Postać jego licha
Gnie się w tę i w tę
Wyszczerbiona micha
Łypie gołym dnem

Nikt go nie chce słuchać
Nikt go nie chce znać
Warczy zwisłoucha
Bestia psia jej mać

Po co się opierać
Grze, co toczy świat?
Niech dziadowska lira
Na okrągło gra

Dziwaczny staruchu!
Na co miałbyś chęć?
Chodź i w swe paluchy
Moją śpiewkę wkręć.